Zo ver had het niet hoeven komen ...

Bijna dagelijks staan er conflicten in de krant. Deze week stond het bericht in de krant dat het Catharina Ziekenhuis een conflict heeft met enkele internisten. Daarbij werd gemeld dat de klokkenluider inmiddels is ontslagen. Het conflict met een tweede internist is inmiddels een arbitragezaak is geworden. Daarbij wordt gemeld "dat het conflict al zeker tien jaar duurde". Pas geleden lazen we met enige regelmaat over de conflicten in het VUmc. In de laatste berichten over het VUmc werd gesteld dat de conflicten te lang hadden kunnen "voortwoekeren" (ZorgVisie, december 2012).

Dat hoor je vaak. En dan hoor ik tussen de regels ook de hoop dat conflicten of spanningen 'van zelf' verdwijnen. Maar helaas, dat gebeurt niet altijd. Sterker nog, conflicten gaan meestal niet vanzelf over. Hoogstens worden ze overschaduwd of ingekaderd. Of zoeken ze zich langzaam een weg. En na een tijdje is het dan voorpagina nieuws. Vooral als het BN-ers betreft, medici, bankiers of andere groepen die in de aandacht staan. Bij andere groepen is het minder in het oogspringend, maar vaak even schrijnend. En toch is er wat aan te doen. Sterker nog, ik durf de stelling wel aan dat bijna alle conflicten die de krant halen niet goed zijn gemanaged. Vaak zijn op meer momenten signalen niet opgepikt, symptomen genegeerd en botsingen niet serieus genomen. En daar ligt volgens mij de uitdaging. Hoe neem je spanningen serieus? Wat is er nodig om spanningen al in een vroeg stadium te adresseren en in bewustzijn te brengen? Als we in staat zijn om kleine spanningen onder ogen te zien en onderdeel te maken van ons gewone werk en het gewone management, dan ontsporen spanningen minder snel.

Als ik er over nadenk, lijkt me dat anno 2013 om meer redenen vooral voor de zorgsector een uitdaging. Of misschien nog beter: voor ziekenhuizen. De druk is voor ziekenhuizen de afgelopen tijd enorm toegenomen. De politiek is bijna dagelijks druk met mogelijkheden om verder te bezuinigen op de ziekenhuiszorg. En daar komt bij dat met name in ziekenhuizen het primaire proces, het helpen en genezen van patiënten, bij uitstek gericht is op het oplossen van acute problemen en niet (in eerste instantie) het voorkomen van ziekte. Met andere woorden; in een wereld die is gericht op curatief handelen, is het niet voor de hand liggend om preventief om te gaan met ontluikende spanningen. De dominante logica is er een van: handelen (snijden) als de problemen zich aandienen, als de ziekte manifest is. Daar zijn artsen en het hele systeem daaromheen in getraind. En die wereld staat onder druk om nog sneller, nog efficiënter en nog beter te werken. Daardoor komen onderlinge relaties meer in het gedrang. En dat terwijl die druk er vooral toe zal leiden dat de neiging om curatief te handelen zal toenemen. Daarmee zal er juist minder ruimte zijn om al in een vroegtijdig stadium spanningen en irritaties te adresseren.
 
Het is tijd voor een cultuurverandering om onder die toenemende druk eerder en beter in te spelen op spanningen en irritaties. Dat helpt ook om de toenemende spanning in betere banen te leiden en daarmee zullen er minder rechtszaken met grote afkoopsommen in de toekomst zijn. Zie daar de uitdaging!